.png)
Obiektem moich zainteresowań od początku badań związanych z Węgierską Górką stały się również dawne fotografie z naszej gminy, a szczególnie z mojej rodzinnej miejscowości czyli: Węgierskiej Górki. Przy poszukiwaniach kolejnych informacji i przeglądaniu publikacji, nie sposób nie natrafić na materiały, których autorem był Karol Suchanek. Coś jednak się nie zgadzało... daty, publikacje, opracowania. Zaintrygowana - postanowiłam to sprawdzić!
Karolów Suchanków było dwóch. Jeden - starszy, drugi z nim spokrewniony - młodszy. Ja w swoich badaniach aktualnie skupię się na fotografiach, dokumentach, zapisach i tym podobnych. Karola Suchanka starszego i to właśnie Jego biografię chciałabym Wam nakreślić.
Czy to tylko zdjęcia? - rzecz o Karolu Suchanku (1891-1975)
Węgierska Górka, sierpień 1954 rok
Zdjęcie przekazane Fundacji Odlewnia Kultury 05.11.2023 roku przez Panią Marię Sapetę.
Po prawej na fotografii: Karol Suchanek (starszy) siedzący na kamieniu.
Wykonana nad rzeką Sołą w tle widoczny most na ul. Zielonej.
W prawym dolnym rogu charakterystyczny dla fotografa, biały opis zdjęcia.
Zanim przejdę do opisów, chciałabym zaznaczyć, że na naszej wystawie prócz wspominanych we wpisie publikacji, znajdują się inne, związane z tematem. Posiadamy również coraz więcej oryginalnych fotografii, dokumentów oraz dostęp do twórczości literackiej Karola Suchanka w zewnętrznych instytucjach kulturalnych. Potraktujcie proszę Państwo ten tekst, jako wprowadzającą "wzmiankę" w owym temacie.
Pierwsza publikacja z jakiej korzystam:
“Ubiory naszych przodków w fotografii Karola Suchanka”,
opracowanie: Barbara Rosiek, Karol Suchanek (młodszy),
wydano ze środków własnych Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego “Grojcowianie” z Wieprza, rok 2009.
Na zamieszczonej fotografii jej kopia, która służy mi do opracowań, notatek itp.
Poniżej wykorzystane z niej informacje:
ŻYCIORYS
Karol Suchanek urodził się 01.07.1891 roku w Węgierskiej Górce. Był synem Macieja i Anny Strzałka. Co było dalej?
od 01.09.1897 - nauka w Szkole Ludowej w Cięcinie (z racji tego, że wczesniej już potrafił czytać i pisać został przyjęty od razu do drugiej klasy)
1900 - ukończenie szkoły, później: pracował dorywczo na folwarku, sklepie kupca żydowskiego Eisenberga i tartaku w Węgierskiej Górce
od 01.08.1906 - praca jako robotnik placowy w Odlewni Żeliwa, a następnie: goniec biurowy
1912 - został pracownikiem umysłowym w dziale korespondencji, a od 1923 roku pracował w dziale sprzedaży i kalkulacji
1916 i 1920 - służył w wojsku przez około dwa miesiące w każdym z wymienionych lat
1938 - z okazji 100 lat Odlewni Żeliwa został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi
1939 - po śmierci dyrektora Jerzego Buzka został mianowany prokurentem zakładu
W okresie okupacji został pozbawiony funkcji dyrektorskiej, jednak jako urzędnik znający język niemiecki pracował w dziale sprzedaży. Działał aktywnie w tajnych organizacjach konspiracyjnych: Służba Zwycięstwa Polski a później w Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Za działalność konspiracyjną został w 1945 r. odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
Po zakończeniu wojny i wyzwoleniu Węgierskiej Górki dnia 5 kwietnia 1945 r. uczestniczył w odbudowie zniszczonego zakładu (wyminowanie przez wycofujących się okupantów warsztaty mechaniczne), a po uruchomieniu produkcji został kierownikiem biura sprzedaży, zaś później kierownikiem planowania i statystyki.
01.05.1958 - na wniosek dyrekcji zakładu w rocznicę 120-lecia Odlewni został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
01.07.1958 - został emerytem
Karol Suchanek zmarł 08.10.1975 roku.
DZIAŁALNOŚĆ NA NIWIE FOTOGRAFII
Karol Suchanek swoja przygodę z fotografią rozpoczął w 1915 roku. Posiadał aparat fotograficzny i uwieczniał początkowo na kliszach szklanych, a później filmach celuloidowych przez okres 60 lat: wszelkie ważniejsze wydarzenia, uroczystości religijno-patriotyczne, portretował osoby, grupy, wesela, komunie święte, pogrzeby, krajobrazy, zmiany w architekturze itp.
Z upływem lat fotografowanie stało się Jego ogromną pasją,. Jako amator doskonalił swój warsztat, nabywał coraz bardziej nowoczesny sprzęt. Przed 1939 rokiem, posiadał kilka dobrych aparatów fotograficznych oraz dużą pracownię, w której wywoływał i obrabiał materiał fotograficzny.
Jak mozna przeczytać w opracowaniu: W okresie okupacji hitlerowskiej okupant skonfiskował wszystkim Polakom radia i aparaty fotograficzne. Miał ich wówczas kilka, dwa oddał przymusowo z bólem serca, a najlepszy przechował bezpiecznie.
Na początku uwieczniał ważniejsze, wybrane wydarzenia na terenie Węgierskiej Górki i przylegających miejscowości, a w późniejszych latach już jako profesjonalista udokumentował ikonograficznie wszelkie uroczystości w Żywcu i na Żywiecczyźnie.
Brał udział w licznych wystawach i uzyskał wiele nagród w dziedzinie fotografii, organizowanych przez Miłośników Ziemi Żywieckiej oraz przez Komitet obchodów 700-lecia miasta Żywca.
Bardzo bogato udokumentował wszelkie zmiany w zabudowie, rozbudowie, zniszczeniach wojennych, odbudowie, pracujących robotników na przestrzeni 60-ciu lat Odlewni Żeliwa "Węgierska Górka".
W czasie długiego życia był wielkim społecznikiem, działał w Towarzystwie Szkoły Ludowej w Węgierskiej Górce (1919-1939), Towarzystwie Miłośników Ziemi Żywieckiej, oświacie w gminie Węgierska Górka i powiecie żywieckim, a także w spółdzielczości, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i innych (filatelistyka, pszczelarstwo).
Druga publikacja:
“GMINA WĘGIERSKA GÓRKA NA STARYCH FOTOGRAFIACH I WIDOKÓWKACH”,
wydawca: URZĄD GMINY WĘGIERSKA GÓRKA, autor: Karol Suchanek (młodszy!), październik - rok 2008.
Poniżej wykorzystane z niej informacje:
Na wstępie pojawia się słowo od wójta gminy Węgierska Górka - Piotra Tyrlika:
OD WYDAWCY - Oddajemy do rąk Szanownych Czytelników publikację, która mogła powstać dzięki wieloletniemu gromadzeniu pamiątek z przeszłości Gminy Węgierska Górka - w tym głównie starych fotografii i widokówek. Ich niezaprzeczalną wartość dokumentacyjną i poznawczą docenił autor publikacji - Karol Suchanek, wywodzący się z zasiedziałej od wielu pokoleń górczańskiej rodziny. Jesteśmy przekonani, że album “Gmina Węgierska Górka na starych fotografiach i widokówkach” zachęci Szanownych Czytelników do poznawania dziejów naszej małej ojczyzny” - podpisał wójt.
Kolejna strona, po słowach wyżej wymienionego, słowo od autora: Pamięci mego Stryja Karola Suchanka, który ponad 60 lat na fotograficznej kliszy utrwalał miejscowe wydarzenia oraz zmiany zachodzące w krajobrazie, nadto gromadził wszelkie materiały ikonograficzne związane z Węgierską Górką i jej okolicami.
Czy to koniec tej historii? To dopiero początek!
W tym wprowadzającym do tematyki wpisie, chciałam przybliżyć sylwetkę Karola Suchanka (starszego), wypisać choć dwie wzmianki w publikacjach, które m.in. posiadam oraz zaznaczyć jak bardzo działania Pana Karola, miały i mają nadal wpływ na zachowanie i utrwalenie tego, co było kiedyś.
Jest to postać koło której, przy wspomnieniach z Węgierskiej Górki nie można przejść obojętnie, , a wręcz trzeba na dłużej zatrzymać się przy fotografiach, opracowaniach technicznych, ale i tych mniej znanych - literackich.
Jaką rolę pełni fotografia?
Chcę przy okazji niniejszego wpisu podkreślić jak niezwykle istotną rolę pełnią fotografie w utrwalaniu wspomnień:
Fotografie są wizualnymi zapisami określonych chwil życia.
Fotografie są w stanie uchwycić emocje i atmosferę chwili, co może wzmacniać nasze wspomnienia.
Fotografie pomagają nam układać wydarzenia w chronologiczny sposób, co ułatwia tworzenie spójnej narracji naszego życia.
Ludzki umysł jest silnie powiązany z percepcją wzrokową. Widok konkretnego obrazu może wywołać skojarzenia i pomóc w przypominaniu sobie szczegółów związanych z danym wydarzeniem.
Fotografie pozwalają na dzielenie się wspomnieniami z innymi. Poprzez pokazywanie zdjęć możemy przekazywać naszą historię, dzielić się emocjami i budować więzi z innymi, którzy są częścią tych samych wspomnień.
W tytule przewrotnie napisałam: "Czy to tylko zdjęcia?". To nie "tylko", ale "aż" zdjęcia! Są one cennym "zapisem", "kluczem" do przeszłości.
Wkrótce więcej informacji…
___
Pozdrawiam,
Ewa Nowak.
___
Jeżeli interesuje Cię przeszłość Węgierskiej Górki, zapraszamy na zwiedzanie wystawy do naszej siedziby: https://www.odlewniakultury.pl/wystawastala
___
Pod Baranią w cieniu lasów, hej!
Jest osada z dawnych czasów, hej!
Węgierską Górką nazwana, hej!
Wstęgą Soły przepasana, hej!
Zachęcamy do finansowego wspierania naszych działań!
- wirtualna kawa: https://buycoffee.to/odlewniakultury
- numer rachunku bankowego: 25 8126 0007 0062 1973 2000 0010 (Fundacja Odlewnia Kultury)
Comments