Pan pojedzie natychmiast do Węgierskiej Górki i zaprowadzi tam porządek - 1911 rok

Jerzy Jan Buzek urodził się 28.03.1874 roku. Był synem Andrzeja, rolnika z Końskiej koło Trzyńca i Marii z domu Kajzer.

Po zakończeniu edukacji w szkole ludowej, rozpoczął naukę w niemieckim, ośmioletnim Gimnazjum Państwowym w Cieszynie. Został wtedy członkiem zarządu, a następnie prezesem tajnego Stowarzyszenia Polskich Uczniów Szkół Średnich "Jedność". W latach 1895-1899 studiował w austriackiej Akademii Górniczej w Leoben, gdzie uzyskał dyplom inżyniera górniczego i hutniczego. W tym czasie należał do Czytelni Polskiej w Leoben. Dyplom odebrał 01.08.1899 roku, a następnie został pracownikiem Zakładów Hutniczych w Trzyńcu, które należały wówczas do Komory Cieszyńskiej. Tam w czasie dwunastoletniej pracy obejmował stanowiska na poszczególnych działach produkcyjnych: wydział wielkich pieców, odlewnię oraz emaliernię.

24.01.1905 roku w Cieszynie Jerzy Buzek zawarł związek małżeński z Heleną Grylewicz. Mieli oni dwóch synów: Stanisława oraz Jerzego.

W Trzyńcu rozpoczął prace badawcze nad procesem żeliwiakowym. Wyniki swoich badań opublikował w artykułach zamieszczonych w „Przeglądzie Górniczo-Hutniczym" 1908-1909 i niemieckim czasopiśmie „Stahl und Eisen".

Kierownictwo wiedeńskiego Towarzystwa Górniczo-Hutniczego, które od 1906 roku było właścicielem Huty Żelaza w Trzyńcu, nosiło się z zamiarem likwidacji podległej jej Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce, jako nierentowną, chociaż zakład ten miał swą długą i piękną tradycję, bowiem funkcjonował już od 1838 roku.

Węgierska Górka - 1911 rok

Zaufanie właścicieli do umiejętności inżynierskich Jerzego Buzka było tak duże, że w 1911 roku naczelny dyrektor Trzynieckich Zakładów Hutniczych dr J. Gunther wydelegował go do Węgierskiej Górki z poleceniem: "Pan pojedzie natychmiast do Węgierskiej Górki i zaprowadzi tam porządek" - było to dnia 06.04.1911 roku.

W krótkim czasie inż. Jerzy Buzek opracował i przedłożył naczelnej dyrekcji w Wiedniu szczegółowy plan rozbudowy zakładu z wyliczeniem rentowności poszczególnych wydziałów produkcyjnych. Już w krótkim czasie odlewnia przyniosła zysk i w 1913 roku inż. Buzek został dyrektorem, a w momencie powstania w 1923 roku spółki akcyjnej został mianowany jej dyrektorem naczelnym.

Odlewnia specjalizowała się w odlewaniu pionowym rur wodociągowych i armatury wodno-kanalizacyjnej. W 1929 roku w zakładzie odlano największą na świecie rurę - o czym m.in. możecie dowiedzieć się więcej na naszej wystawie!

W kolejnych latach:

• 1924 roku - uzyskuje obywatelstwo polskie,

• od 1927 roku - był wykładowcą odlewnictwa na wydziale hutniczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie,

• w 1931 roku - w uznaniu zasług na polu zawodowym i naukowym został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,

• 1935 roku - został mianowany profesorem zwyczajnym Katedry Metalurgii Surówki i Odlewnictwa AGH w Krakowie,

• w 1934 roku - został członkiem Akademii Nauk Technicznych; stworzył podwaliny pod rozwój nauk odlewniczych i Wydział Odlewniczy AGH.

Był założycielem i pierwszym prezesem Stowarzyszenia Odlewników Polskich. Jerzy Buzek napisał ok. 80 prac i monografii z zakresu odlewnictwa i wielkopiecownictwa.

Dzięki staraniom dyrektora, Odlewnia Żeliwa "Węgierska Górka" do II wojny światowej była zakładem bardzo nowoczesnym. Wizytowali w niej przemysłowcy nie tylko z całej Europy, ale także z dalekiej Japonii. W 1938 roku delegaci z całego świata przybyli na Międzynarodowy Kongres Odlewniczy w Warszawie, gościli też w Węgierskiej Górce, zapoznając się z organizacją i technologią stosowaną w odlewni. 

Jerzy Buzek zmarł 09.02.1939 roku.

Węgierska Gorka, pożegnanie Jerzego Buzka przez lokalną społeczność.

Po manifestacyjnym pożegnaniu przez miejscowe społeczeństwo jego zwłoki zostały przewiezione do Cieszyna, gdzie po uroczystościach religijnych w obrządku ewangelickim, spoczęły na cmentarzu w Cieszynie.

Grób Jerzego Buzka oraz Heleny Buzek na smentarzu komunalnym w Cieszynie.

Warto wspomnieć, że za życia, Jerzy Buzek brał czynny udział w życiu wielu organizacji społecznych i zawodowych, uczestniczył w zjazdach oraz konferencjach naukowych i gospodarczych, krajowych i międzynarodowych jako współzałożyciel i prezes Koła TSL w Węgierskiej Górce, prezes Powiatowego Związku Kół TSL w Żywcu i członek Zarządu Głównego TSL w Krakowie. W publikacjach można znaleźć swierdzenie, że zastanawiającym była możliwość znalezienia czasu przez Jerzego Buzka na wszystko co potrzebne i co ważne dla społeczeństwa:

• 1923-1924 - był radnym gminy Cięcina,

• 1925-1927 - był wójtem tej gminy; za jego kadencji wybudowano 4-klasową szkołę w Cięcinie Górnej, przystanek kolejowy w Cięcinie, nową plebanię oraz zakupiono nowe dzwony do kościoła św. Katarzyny; przy jego poparciu założone zostało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", któremu później patronował i wspierał je finansowo.

Pamięć o Jerzym Buzku uczczono:

• okolicznościową tablicą wmurowaną 31.05.1969 roku w budynku AGH w Krakowie z okazji 30. rocznicy jego śmierci,

• 06.12.1984 roku - odbyła się podniosła uroczystość wręczenia sztandaru oraz nadania Zespołowi Szkół Odlewniczo-Mechanicznych w Węgierskiej Górce imienia inż. Jerzego Buzka; w czasie uroczystości odsłonięto dwie tablice upamiętniające postać patrona,

• w ramach obchodów 175-lecia istnienia Odlewni Żeliwa "Węgierska Górka" (dzisiaj Metalpol Węgierska Górka Sp. z o.o.) - 02.08.2013 roku uroczyście odsłonięto pomnik prof. Jerzego Buzka (zdjęcie po lewej), który przechodzący lub przejeżdżający obok byłej zajezdni autobusowej w Węgierskiej Górce mogą napotkać.

___

Fotografie oraz cytowane fragmenty w powyższym wpisie pochodzą z publikacji "Historia Towarzystwa Szkoły Ludowej w Węgierskiej Górce 1919-1939" z 2016 roku. Niniejsza publikacja została mi podarowana, przez Panią Aleksandrę Stasica (obecnie: Ankianiec), która tworzyła do niej korektę.

___

Jeżeli interesuje Cię przeszłość Węgierskiej Górki, serdecznie zapraszamy na zwiedzanie wystawy do naszej siedziby: https://www.odlewniakultury.pl/wystawastala  

___

Pod Baranią w cieniu lasów, hej!

Jest osada z dawnych czasów, hej!

Węgierską Górką nazwana, hej!

Wstęgą Soły przepasana, hej!

Zachęcamy do finansowego wspierania naszych działań! - wirtualna kawa: https://buycoffee.to/odlewniakultury - numer rachunku bankowego: 25 8126 0007 0062 1973 2000 0010 (Fundacja Odlewnia Kultury)